Het activistisch vuur brandt nog steeds

Gelijke rechten, voor iedereen! Dat is altijd de inzet van Reijer Breed geweest. Reijer, inmiddels minder mobiel, woont en krijgt verzorging in Het Schouw, in Amsterdam-Noord. Vanuit zijn ruime appartement op de vijfde verdieping kijkt hij terug op zijn leven. 

Een leven als activist, presentator, broekenjager. Wat dit laatste betreft was hij er erg vroeg bij. Op zijn tiende in het weiland met diverse vriendjes. ‘Toch kwam ik pas op mijn 23ste officieel uit de kast. Ik kon toen niet anders, zo voelde het. Want ik had Lefert ontmoet, de blonde halfgod van het COC in Wormerveer. Mijn ouders waren verbijsterd. Het heeft ze jaren gekost om van de schrik te bekomen.’

Korting voor het gezin

Elf jaar mocht het duren. Leven, lachen, vrije seks. En actie voeren, uit naam van het COC. ‘De eerste actie was eind jaren zeventig. De NS introduceerde een korting voor het gezin. “Hoezo niet voor ons?” riep ik tijdens de Goed Nieuws Show van Sonja Barend. Ze moest erom lachen. Bingo! De volgende dag zijn we met een hele groep zonder kaartje op de trein gestapt tussen Den Helder en Amsterdam. Op elk station meer politie en grommende honden. Maar ook de NOS. En die vond het prachtig.’

Verontwaardiging met een vleugje vrolijke valsheid. Relnicht Reijer werd een hit. In 1980 maakte hij samen met Diane de Coninck voor de VPRO de Homonachtshow. Daarna volgde het radioprogramma ‘Ook zo? Mooi zo!’. De VPRO was nergens bang voor. Homogenezers, het huwelijk, streng religieuzen. Een hoogleraar die protesteerde tegen deelname van homo’s aan de spermabank. Niets en niemand werd gespaard. 

Homo-emancipatie

Gouden jaren waren het. Tot de stemming in 1984 radicaal omsloeg. Aids, de kille sloper, was ook in Nederland aanbeland. Een horrorhoofdstuk uit de geschiedenis van de homobeweging. Reijer: ‘Allemaal verloren we vrienden en geliefden. Lefert was een van de eersten. In tijd van vier weken was het gebeurd. Het gat is nooit gedicht, ik mis hem nog steeds.’

‘Maar het was niet alleen persoonlijk leed,’ benadrukt hij. ‘Ook voor de emancipatie was het een drama. Wij geloofden niet in seks met één persoon. Nou alsjeblieft, iedereen zag waar het toe had geleid. Het heeft onze zaak ongelooflijk op achterstand gezet.’

Taboe

‘Sindsdien is er wel het een en ander veranderd. Het homohuwelijk, formele rechten, aandacht voor diversiteit. Maar hoe wezenlijk die veranderingen zijn? Het taboe op anders zijn is in streng gelovige kringen nog steeds enorm. Dat je je familie wel vaarwel kunt zeggen als je jezelf laat zien. Al die mannen en vrouwen die een dubbelleven leiden. Snelle seks op een parkeerplaats en dan weer terug naar je officiële leven. Het is toch triest dat dat moet. Wat mij betreft wordt hier veel meer aan gedaan. Te beginnen op scholen.’

Roze Loper: iedereen mag zichzelf zijn

Reijer Breed is licht weemoedig, maar ook positief. Hij prijst zich gelukkig dat hij in Het Schouw woont. Het is een van de 7 Amstelring-huizen met het predicaat Roze Loper, waar ook tweewekelijks een Roze Inloop wordt gehouden.

‘Zichtbaarheid is het belangrijkste,’ zegt hij, ‘en daar helpt zo’n keurmerk aan mee. Het betekent: in dit huis wordt niet gediscrimineerd, iedereen mag zichzelf zijn. Dat klinkt simpel, maar mensen weten soms niet half hoeveel houvast en veiligheid zoiets geeft. Je wilt ook als homo, lesbo of transgender niet hoeven schreeuwen om te worden gehoord, of in een string op een boot te dansen om te worden gezien. Je wilt vrij kunnen praten over wat je bezighoudt. Ik doe dat van nature al makkelijk. Maar zo is het niet voor iedereen.’