Eten met je handen, mag dat in een verpleeghuis?

Fingerfood is geschikt is voor mensen die hulp nodig hebben met eten: het hanteren van bestek is lastig. Dat geldt voor mensen met:

• ziekten die de motoriek verslechteren, zoals artrose, spasme en verlamming.
• slechte visus: niet goed kunnen waarnemen van details.
• dementie: niet meer zo goed weten hoe het bestek moet worden gebruikt (apraxie). Bij dementie is er dan al vaak automatisch de neiging om het voedsel met de hand te pakken.

Waarom eten met de handen fijn is

Een eetervaring begint met zien en ruiken. Maar ook het tastzintuig bevat oneindig veel zenuwuiteinden die informatie over het eten doorgeven. Met onze handen voelen we de consistentie, structuur en temperatuur van het eten. Dit ‘proeven met de handen’ kan de eetervaring verbeteren.
Eten met de handen is een oerinstinct: als een kind 3 maanden oud is gebruikt het automatisch de handjes om iets in de mond te stoppen. Met bestek eten wordt in de jaren daarna pas aangeleerd. Verder is eten met de handen gewoon erg praktisch.

Met Fingerfood kunnen veel ouderen in verpleeghuizen en groepswoningen grotendeels zelfstandig de maaltijd gebruiken. Dat vergroot de autonomie; oftewel het zelf kunnen handelen zonder bemoeienis van buitenaf. Het voordeel van Fingerfood is:

• in eigen tempo eten
• zelf kunnen kiezen welk stukje voedsel aan de beurt is
• als iets niet lekker smaakt het kunnen terugleggen

Door deze vrijheid blijft de eigenwaarde in stand, waardoor de eetbeleving verbeterd. Je ziet vaak dat bij Fingerfood de voedselinname groter is dan wanneer iemand met eten wordt geholpen.

Fingerfood maken, hoe doe je dat?

De broodmaaltijd en tussendoortjes
Fingerfood maken is het makkelijkst bij de broodmaaltijd en de tussendoortjes. Voorbeelden zijn: belegde boterham in stukjes gesneden, stukje ontbijtkoek, blokje kaas, plakje worst, schoongemaakt fruit in stukjes, snoepgroente (bv cherrytomaatjes, komkommer), half augurkje, stukje haring of andere vis, etc.

De warme maaltijd
Bij de warme maaltijd vergt Fingerfood wat meer fantasie. Kook je in een groepswoning voor een groep bewoners? Bedenk dan van te voren hoe je de maaltijd handzaam kunt maken. Ideetjes zijn:

• vlees en vis in stukjes snijden of kleine (gehakt)balletjes kneden
• vlees, vis of groente in stukjes omhuld met deeg, gefrituurd (bv kibbeling of kip-nuggets, groente-nuggets)
• omelet, roerei of spinazietaart in stukjes
• handzame rauwe of gekookte groente (bv sperziebonen, worteltjes, bloemkoolroosjes, broccoli, champignon, paprika)
• krielaardappeltjes, aardappelpartjes gebakken, rösti rondjes
• grote pasta (bv penne, fussili, farfalle en ravioli)
• rijst: gebakken als rijstkoekjes
• poffertjes of stukjes Amerikaanse pannenkoek

Bekijk een fingerfood recept.

• handen wassen voor de maaltijd begint
• voel of het eten de juiste handtemperatuur heeft
• dek de tafel zonder placemat en zonder bestek
• zet alle personen die Fingerfood gebruiken bij elkaar aan tafel
• doe zelf mee: zien doet volgen!
• serveer soep of een vloeibaar nagerecht in een beker

Agnes Grimmerink en Marjan Dogger, diëtisten Amstelring